در باب مفاهیم بنیادی تاریخ هنر

در باب چیستیِ «هنر اسلامى»

در دهه‌های اخیر، کسانی در به‌دست‌دادن تعریفی از «هنر اسلامی» کوشیده‌اند، اما ظاهراً این تلاش‌ها به تعریف و تبیین روشنی از «هنر اسلامی» نینجامیده. مدّعای این مقاله این است که شاید باید چند گامی به عقب برداشت و پیش از تلاش در عرضه‌ی تعریفی از «هنر اسلامی»، به تحلیل فلسفی این مفهوم پرداخت و با این روش معلوم کرد برای آن‌که بتوانیم به نحوی توجیه‌پذیر از «هنر اسلامی» سخن به میان آوریم باید پیشتر در خصو...

ملاحظات انتقادی «تاریخ هنر» در تحلیل تاریخ سنتی هنر

تاریخ هنر در کمتر از 40 سال اخیر، دستخوش تحولات بنیادی شده که خود از تداخل و هم‌پوشی اوضاع تاریخی، سیاسی، اجتماعی و تغییرات نهادی سرچشمه گرفته است. نتیجهٔ این تغییرات، نقادی از امری متعارف (تاریخ سنتی و نهادی هنر)، تعیین جایگاه دانش در جامعهٔ معاصر و تأکید هنر امروز بر ارزش‌های اجتماعی، ثمربخش بودن دانش‌ها و تخصص‌ها و ارتباط هنر با توسعهٔ فرهنگی و تاریخی است. پس از طرح مسئلهٔ مرگ هنر و ورود به مرحل...

خوانشی در باب معاصریت در هنر

در تعریف واژه­ی معاصر، برخی تنها وجه امروزی بودن (درزمانی) را مورد نظر قرار داده و گروهی دیگر، با نگاهی فرازمانی، به تعریف آن در نسبت با اجتماع پرداخته­اند. هدف از این پژوهش، رسیدن به پاسخی برای این پرسش بنیادی است که آیا دوره معاصر شامل بازه زمانی خاصی از هنر یک سرزمین، با تمامی آثار مربوط به آن دوره است و یا این واژه، تنها بر آثاری که با مصادیق آن همخوانی دارند، قابل اطلاق است؛ مصادیقی که گاه...

مختصری در باب اهمیت تاریخ

تاریخ علمی است که ما را از رویدادهای زمان‌های گذشته و نیز از علل و اسباب آن حوادث و رابطه میان آن‌ها آگاه می‌سازد. عنصر اصلی و کلیدی این علم، زمان است و فهم زمان و رابطه امور و اشیا با آن از شئون خاص انسان است. نویسندۀ این مقاله پس از بیان این مقدمۀ کوتاه و مطالبی درباره حقیقت زمان از نظر فلسفه و رابطه آن با تاریخ، وارد بحث اصلی مقاله، یعنی اهمیت تاریخ می‌شود و از اهمیت درک تاریخی و آگاهی از حو...

تاریخ هنر در سنجهٔ سنت‌گرایان

بر اساس سنت‌گرایی، تاریخ هنر عاجز از دستیابی به حقیقت هنر است؛ چون دیدگاه سنت‌گرا اساساً تاریخ و حقیقت را در ستیز با یکدیگر می‌بیند. این در حالی است که شناخت غیر تاریخ‌مند به‌سوی رازورزی و کلی‌گویی سوق پیدا می‌کند. بااین‌حال سنت‌گرایی از جنبه‌هایی با زیبایی‌شناسی غربی در نقد نگرش تاریخی شریک است، چون به‌مانند زیبایی‌شناسی براین گمان است که خصلت دست‌نیافتنی در اثر هنری نهفته است که شناخت تاریخی ر...

داستان تاریخ هنر